Inspiratie: tekenleraar beoordeelt in rollen

21 mei 2019

Tekenleraar beoordeelt in rollen, niet in punten. Ze trok een streep door de klassieke punt- en letterscores en beoordeelt of evalueert nu in 5 rollen: samenspeler, vakman, performer, onderzoeker en kunstenaar.

Niet alleen geboren kunstenaars vinden de weg naar de tekenklas van leraar Kari. Ook minder creatieve tekenaars en zorgkinderen scherpen hun potloden. “We vullen een stukje vrije tijd van kinderen en jongeren in, maar streven naar goed onderwijs voor elk talent.” Net daarom beoordeelt de Westelse Academie met rollen.

“Onze academie stapte in een pilootproject rond evalueren in dko. We trokken een streep door de klassieke punt- en letterscores en beoordelen of evalueren nu in 5 rollen: samenspeler, vakman, performer, onderzoeker en kunstenaar. Een tekenaar moet die – net als bijvoorbeeld een muzikant – allemaal een beetje kunnen spelen. En omgekeerd: elk van die talenten is welkom op de academie.”

Picasso is geen kunstenaar
“Kinderen leren in de eerste lessen de rollen kennen. Via definities op kindermaat. Ik vraag ze wat ze onder de rollen begrijpen. Sommige rollen kleuren ze gemakkelijk in, andere verrassen hen. ‘Een vakman hoort toch niet op een academie? Bakkers, dát zijn vakmannen’, floepen leerlingen uit het basisonderwijs eruit. Ze hebben gelijk. Maar ook een tekenaar is een stukje vakman omdat hij zijn techniek perfect onder controle moet hebben.”

“Bij de rol ‘kunstenaar’ volgen ook pittige discussies. We bespreken of Picasso een kunstenaar is. Sommige kinderen vinden zijn schilderijen maar niets. Hun oordeel over de Spaanse schilder is hard: geen kunstenaar. Dan vertel ik ze dat hij wel een eigen, unieke en herkenbare stijl heeft. Dat originele talent om uit zichzelf met iets nieuws te komen, maakt van hem een ‘kunstenaar’.”

“Zo komen alle rollen aan bod. Ook ouders worden vanaf het begin geïnformeerd. Op de evaluatieformulieren in februari en juni bespreken we hoe hun kind het doet op elke rol.”

Taal om over talenten te praten
“Om te testen of kinderen mee zijn in onze evaluatie, vraag ik ze al heel snel om zichzelf in te schatten. Zijn ze vooral een kunstenaar, een samenspeler, een performer …? Zelfs de jongste tekenaars kunnen zichzelf redelijk goed beoordelen. Ze kennen hun talenten en krijgen nu ook een taal om erover te praten.”

“Dan doen we vaak. We leggen de werken op de grond en evalueren elkaar. Tijdens het tekenen en achteraf. Dan leren leerlingen van elkaar. Een kind dat vooral kunstenaar is, ziet dan op de andere werkjes dat hij meer kleuren moet mengen om te groeien als vakman.”

“Doordat ze elkaars talenten zien en benoemen, slagen ze er zelf ook in om sterke duo’s te vormen als ze moeten samenwerken. Ze vinden redelijk makkelijk een klasgenoot met een complementair talent. ‘Jij ben goed in perspectief (vakman) en ik experimenteer graag met het mengen van kleuren (onderzoeker). Dat zal een mooi resultaat geven’. Meestal klopt dat.”

Nieuwe evaluatie, nieuwe aanpak
“Die nieuwe evaluatie in rollen vraagt een andere aanpak in onze lessen en voorbereiding. Als we onze jaarplannen maken, denken we met de collega’s na welke rol bij welke doelstelling hoort en op welke rol we vooral inzetten bij bepaalde opdrachten.”

“We houden daarbij voortdurend de talenten van onze kinderen in ons achterhoofd. Wat doet deze opdracht bij een leerling die vooral kunstenaar is? Of vakman? En welke extra taak kunnen we geven aan een leerling die moet groeien als onderzoeker? Daardoor differentiëren we meer. Meer voorbereidingswerk voor de leraren, maar de leerlingen krijgen gerichte, doordachte lessen en opdrachten waarin alle rollen aan bod komen.”

Evalueren in rollen kan ook in wiskunde
“Anders dan in een systeem met letterscores of cijfers gaan de leerlingen hun rapporten niet meer vergelijken als ze de academie buitenstappen. Ik vond evalueren in letters ook echt moeilijk. Soms gaf ik een B, maar bleef ik twijfelen of dat een correcte quotering was. Rapporteren in cijfers of letters blijft altijd een beetje subjectief. Zeker in kunstonderwijs. Nu vertelt het rapport met rollen vooral iets over de talenten en persoonlijkheid van elke individuele leerling. Dat spreekt elk talent en elke groeikans aan. En valt nauwelijks te vergelijken.”

“Ik denk dat beoordelen of evalueren in rollen ook in het gewone onderwijs kan. Misschien met andere rollen. Hoewel … ook in de taallessen zijn leerlingen een stukje performer, vakman, onderzoeker, samenwerker en kunstenaar. En eigenlijk geldt dat ook voor wiskunde.”

Dit is een artikel van Bart De Wilde
Bron: Klasse.be